این روزهها اغلب شبکه های اجتماعی و نشریات نوشتاری و الکترونیکی خبر کشف غاری فوق العاده و منحصر به فرد را در منطقه تشان بهبهان منعکس کرده اند و گروههای زیادی از مردم هم برای پیدا کردن گنج!!! راهی این غار شدند و متاسفانه اثری نیکویی هم از خود بر جای نگذاشتند و همانند دیگر نقاط دیدنی این مرز و بوم ،زباله ها و بشکه های آب معدنی را تا اعماق زمین هم بردند. تا آیندگان این گونه از ما یاد کنند و اجدادشان را با تولید زباله به خاطر بیاورند!!!
در این میان آنچه برای ما اهمیت فراوان داشت شنیدن این خبر بود که در آبهای این غار ماهی کوری دیده شده است که گونه ای خاص و منحصر به ایران است.به همین خاطر پس از هماهنگی با مهندس شیرعلی-ریاست اداره محیط زیست بهبهان- به همراه تنی چند از پرسنل زحمتکش این اداره(آقایان ثابتی فر،فقهی و فتحی) و برای بررسی و کار کارشناسی راهی دیار تشان و غارمذکور شدیم.در اهمیت غارها که ازجمله جاذبه هایی هستند که در محدوده هر شهرستان تکمیل کننده مجموعه آثار ارزشمند طبیعی،تاریخی و فرهنگی به حساب میروند و…و این که با چه مشقتی وارد غار بسیار بسیار تاریک، مرطوب،گرم و صعب العبور شدیم سخن بسیار است.در بخش های ابتدایی غار به جز ماهی کورغار و چند ریشه طولانی درختی که تا اعماق غار کشیده شدند آثاری از حیات گیاهی و جانوری دیده نشد. برای شناسایی و کارهای تخصصی تر،سه قطعه ماهی کور صید کردیم و در کلمنی تاریک قرار دادیم و درون آن را با آب موجود در غار پر کردیم و زنده به بهبهان آوردیم تا به اهواز ارسال شوند. تا کنون در تمام منابع علمی و رسمی ایران و جهان زیستگاهش را استان لرستان ذکر کرده اند و از هم اکنون استان خوزستان و شهرستان بهبهان نیز باید به زیستگاههای این گونه ارزشمند اضافه گردد.نکته مهم در این است که مسئولین باید به فکر باشند و ترتیبی اتخاذ کنند تا ورود فراوان افراد سودجو به غار، حیات این گونه ارزشمند را با خطر مواجه نکند.
مطالبی که در ادامه می آیند را از اینترنت – در خصوص ماهی کورغار – استخراج کرده ام .
کپورماهی کور ایران (نام علمی: Iranocypris typhlops) یکی از ماهی‌های بومی منحصربه‌فرد ایران است که به خانواده کپورماهیان از راسته کپورماهی‌شکلان تعلق دارد. این ماهی همان طور که از نامش برمی‌آید فاقد چشم بوده و همراه گونه کور دیگری از رفتگرماهیان در غار لون زندگی می‌کند.
کپورماهی کور ایرانی یکی از گونه‌های کمیاب و بومی ایران و فقط لرستان است که در دنیا گونه‌ای است منحصربه‌فرد که در غاری واقع در استان لرستان زندگی می‌کند و اولین “غارماهی” حقیقی جهان است و اولین بار ژئولوژیست دانمارکی در سال ۱۹۳۷ ضمن مسافرتی که به ایران داشت کشف و مطالعاتی بر روی این گونه انجام داد.
این محقق دانمارکی هفت نمونه از این ماهی را در شش مهرماه سال ۱۹۳۷ در آن محل گردآوری کرد تا به مطالعاتی درباره آن بپردازد و امروز نمونه‌هایی از این گونه در موزه جانورشناسی کپنهاگ در دسترس علاقه‌مندان است که این امر به نوبه خود جالب و البته جای تامل دارد.
این ماهی فاقد قدرت بینایی بوده و کاملاً کور است و در حال حاضر هیچگونه آثاری از چشم خارجی در آنها مشاهده نمی‌شود.
این ماهی با نام فارسی “ماهی کور غار” از خانواده کپور ماهیان است که حوضه پراکندگی آن “فقط” در استان لرستان و در محل یک غار است.
این ماهی دارای بدنی فشرده و سری تخت است. دو جفت سبیل در گوشه‌های دهان دارد. هیچ آثاری از چشم در آن دیده نمی‌شود و به همین دلیل فاقد قدرت بینایی است و تنها از طریق سبیل‌های حسی اطراف دهان و خط جانبی موجود بر دو طرف شکم قادر به درک حسی پیرامون خود است.
بدن این ماهی برهنه و فاقد فلس است به جز اینکه ردیفی از فلس‌های کوچک در قاعده باله‌های پشتی و در برخی نمونه‌ها تعداد اندکی فلس بر روی پهلوها دارند.
ماهی کور دارای دندان‌های بزرگ و مخروطی است. ماهی کور غارزی در کل فاقد رنگ است و تنها در برخی نمونه‌ها آثار مایل به صورتی یا قرمز کم‌رنگ مشاهده می‌شود.
کم‌رنگی با بی‌رنگی این ماهی به قدری است که رگ‌های خونی از زیر پوست دیده می‌شود. نمونه‌های موجود در محلول‌های نگهدارنده مانند الکل و فرمالین که در موزه نگهداری می‌شود به سفید مایل به زرد تغییر رنگ می‌دهند. حداکثر اندازه در نمونه‌های بدست آمده تا ۵۵ میلیمتر گزارش شده است. گونهٔ ماهی کور ایرانی تاکنون تنها از غار ماهی کور در تنگ هفت لرستان در ایران یافت شده است.
زیستگاه این ماهی در آبهای زیرزمینی است. در غار ماهی کور به دلیل اینکه دهانهٔ این غار به سطح آبهای زیرزمینی اتصال دارد، این امکان را به وجود آورده که ماهی کور در طول شب‌ها به نزدیکی سطح آب در دهانهٔ غار می‌آید.
این ماهی تنها روزهای گرم سال در نزدیکی آبهای سطحی زمین دیده می‌شود. دمای آب محل زندگی این ماهی از ۵ تا ۲۸ درجه سانتیگراد متغیر است.
غیر از جلبک‌هایی که در کناره صخره‌های آبی در سطح زمین می‌روید، وجود هیچگونه گیاهی در نهرهای زیرزمینی تأیید نشده است. اینکه ماهی کور از چه تغذیه می‌کند تاکنون به طور دقیق شناخته نشده است ولی احتمال این می‌رود از نوعی آرتیما تغذیه کند که در آبهای زیرزمینی یافت می‌شود.
عمر این ماهی در طبیعت مشخص نیست ولی در محیط اکواریوم حدود ۱۸ تا ۲۴ ماه عمر می‌کند. همچنین تولید مثل این ماهی نیز ناشناخته باقی‌مانده است.
ماهی کور ارزش خوراکی و صنعتی برای انسان ندارد. این ماهی به دلایل گوناگونی از سال ۱۹۹۰ در لیست قرمز قرار گرفته است و در حال حاضر یکی از حیوانات در معرض خطر شناخته شده و از نظر اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌های جانوری حتی بیشتر از یوزپلنگ ایرانی در معرض خطر و نیاز به حفاظت‌های شدید قرار دارد.
