مبداء تاریخ اسماعیلیه بر ما معلوم نیست. بعد از اینکه هلاکوخان بر قلاع اسماعیلی مستولی گردید تمام آثار مکتوب که در آن قلاع بود از بین رفت و هر زمان که حکومتهای وقت بر یک قلعه اسماعیلی مستولی می شدند, هر کتاب و نوشته ای را که مربوط به مذهب اسماعیلی بود از بین می بردند.
ابوحمزه کفشگر یکی از مبلغان مذهب اسماعیلی متولد ارجان بود و تحصیلات مکتبی را در ارجان و برای ادامه تحصیل به ری و بعد به بغداد رفت و بعد از آن راه مصر را در پیش گرفت ودر آنجا ادامه تحصیل نمود.
ابوحمزه کفشگر بعد از آمدن از مصر نزد حسن صباح رفته و به بحث و گفتگو پرداختند: حسن صباح گفت آیا کشور فارس را می گویی؟ ( ابوحمزه ) جواب داد مقصودم ارجان است که در فارس قرار گرفته و نزدیک سرزمین خوز (خوزستان ) است (حسن صباح) پرسید آیا تو در ارجا ن متولد شده ای؟
(ابوحمزه) گفت بلی ای خداوند, ابوحمزه کفشگر گفت در ارجان بجای یک قلعه دو قلعه وجود دارد یکی از آن دو قلعه ای بنام همان کشور است یعنی ارجان است و دیگری بنام زیر می باشد.(قلعه زیر اکنون در کنار سد آریو برزن می باشد) وهر دو قلعه در منطقه کوهستانی (ارجان ) قرار گرفته و بین این دو پنج فرسنگ وجود دارد.
ابوحمزه و بلد از دره ای گذشته کنار کوهی سنگلاخ رسیدند که قلعه ارجان بالای آن بنا شده بود قلعه در مرتفع ترین قسمت کوه متکی به یک تخته سنگ بزرگ ساخته شده بود. شکل برجهای قلعه بصورت مکعب نشان میداد که اسلوب ساختمان برجها از قلاع رومی اقتباس گردیده است.
(برگرفته از کتاب الموت )
با تشکر از جناب آقای محمد فروغ
اشتباه است که ارّجان را با ارگان یا بهبهان ویا در منطقه کهگلویه میدانند .قلعه ارَجان و قلعه زیر و حتی قبر ابوحمزه کفشگر در همان نقطه که در خداوند الموت آمده است با همان نام و اندکی تغیرات وجود دارد .مقبره ابوحمزه امروزه از زیارتگاهای معتبر است و زوار بسیار دارد .و به این دلیل از گفتن آدرس دقیق معذورم