می دانیم و می بینیم که بسیاری از معضلات و مسائل زیست محیطی دارای ابعادی فراملّی است، و در واقع جهانی، مشکلاتی مثل تخریب لایۀ اوزون، کمبود آب شیرین، جنگل زدایی و نابودی تنوع زیستی، بیابان زایی و کبود خاک مرغوب، آلودگی هوا و باران های اسیدی، گرم شدن زمین، دفع زباله های سمی و صنعتی و اتمی. این معضلات مشترک به همراه درک محدود بودن منابع و مواهب طبیعی، نهادهای بین المللی و دولت ها،نهاد های مردمی،
حقوق دانان و فیلسوفان را بر آن داشته تا با پژوهش ها، نظریه ها پردازی و فعالیت های گسترده در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و اخلاقی، به فکر چاره جویی برای کاهش مشکلات زیست محیطی مزبور و یافتن راهکارهایی برای تعادل بخشی بین بهره برداری از محیط زیست و رفتار انسان ها باشند. انسان از طبیعت بهر برداری می کند، در عین حال هم آلوده اش می کند و هم خسارات جبران ناپذیری بر آن وارد می آورد.
تا پیش از دهه ی 70 میلادی، در نظریه های توسعه توجهی به محیط زیست وجود نداشت، اما در دیدگاه ها و برنامه های جدید، یکی از ویژگی ها و عناصر توسعه ی پایدار و عادلانه را در نظر داشتن مسأله ی محیط زیست می دانند. در اصل یکم «اعلامیه ی استکهلم» که نخستین سند بین المللی در زمینه ی محیط زیست انسانی است، و در سال 1972 در جریان کنفرانس سازمان ملل تصویب گردید، آمده است :«انسان حقوقی بنیادی نسبت به آزادی، مساوات و شرایط مناسب زندگی در محیطی که به او اجازه ی حیات با وقار و سعادتمند انه را می دهد ، داراست، و مسؤلیت حفظ و بهبود محیط زیست سالم برای نسل حاضر و نسل های آینده را عهده دار است.» و اگر بخواهیم تعریفی نسبتاً دقیق از محیط زیست (Environment) داشته باشیم، می توان این تعریف را پیش گذاشت :«محیط زیست شامل مجموعه ای است به هم پیوسته از عوامل بیرونی که رشد و حیات و موجودات زند ه ی انسانی، جانوری و گیاهی متأثر از آن است.» (بر گرفته از قانون حفاظت محیط زیست هندوستان) همچنان که از این تعریف و سند بین المللی (والبته اسناد دیگری مثل “منشورجهانی طبیعت ” که در سال 1982 در سازمان تصویب شده) بر می آید، در این نگاه، انسان پاره ای از طبیعت شمرده می شود و حیات او وابسته به آن. از این رو، برای شهروندان و دولت ها مسئولیت هایی در راستای حفظ طبیعت و بهسازی آن در نظر گرفته شده است.
اما وظیفه ی هر شهروندی در این حوزه چیست؟
هر شخصی که در شهر زندگی می کند، لزوماً شهروند نیست. شهروند آن فردی است که علاوه بر حقوق و آزادی هایی که طبق قوانین عادلانه و دمو کراتیک داراست، تکالیفی نیز بر گردن اوست و او ملزم به رعایت و انجام آنها. در کنار هم زیستن ما را ملزم می کند حقوق دیگران را رعایت کنیم. شهروند دغدغه ی شهرش را دارد؛ از جمله ی این دغدغه ها حساسیت به آلودگی شهر است. آلودن، از نظر او، ضایع کردن حقوق دیگران است. (اخلاق شهروندی متاسفانه در کشور ما ضعیف است. کافی است تنها به نقض دم دستی ترین قوانین راهنمایی و رانندگی توجه کنیم، تا عمق فاجعه هویدا شود.)
درک و نگاه ما زمانی عاقلانه تر و عمیق ترمی شود که از زاویه ای کلی تر، با در نظر داشتن محدودیت منابع و به هم پیوستگی زندگی انسان و دیگر موجودات زنده ( حیوانات و گیاهان ) در طبیعت، حقوق مردمان دیگر کشورها را، حقوق نسل های دیگر ( آتی) را، و حقوق دیگر جانداران را در نظر داشته باشیم. شهروند خود را در قبال نسل های آینده و طبیعت مسئول می داند. دفاع ازحقوق حیوانات و مخالفت با بهره کشی سودجویانه و تخریب گرایانه از طبیعت بر طبق تعاریف و برنامه های مختلف توسعه، برخاسته از این نگاه است.
آغازی بر گروه رفتگران طبیعت بهبهان
بر این قرار و بر اساس دغدغه ای این چنین بوده که از بهمن ماه سال 91 ، جمعی متشکل از جوانان شهرستان بهبهان مبادرت به تشکیل گروهی مدنی با نام کنونیِ ” رفتگران طبیعت بهبهان ” نمودند. کلیه ی فعالیت های این گروه در جهت شناخت بهتر و حراست از طبیعت و حیات وحش، و همچنین آموزش و فرهنگ سازی در زمینه ی محیط زیست به جهت بهبود کیفی و کمّی محیط زیستِ انسانی و طبیعی ، در راستای هدف کلی تر بهره برداری پایدار از طبیعت بوده است.
بر اساس چنین هدفی، این گروه دست به فعالیت هایی از قبیل پاکسازی مناطق آلوده ، فرهگسازی در مورد پاکیزه نگاه داشتن محیط زیست و تولید کمتر زباله (مثلاً از طریق گفتگو با مردم و خانواده ها و توزیع کیسه زباله در بین آنها )، تلاش برای بازیافت زباله های جمع آوری شده ، تلاش در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و حیات وحش و اقداماتی از این دست زده است. نظر به زمان بر بودن تغییرات رفتاری و فرهنگی، این گروه استمرار در فعالیت ها و گسترش و متنوع نمودن اقدامات را یکی از ویژگی های تلاش های هنوز و همچنان خود قرار داده است .
برگ های باطله
نامه های عاشقانه ای اند
که درخت ها
به باد فراموشی سپرده اند
اما آه!
باز هم برگ های جدید می روید
هر بار سبز تر.
آه ای عشق جنگل،
که بر انسان طغیان کرده ای!
(اومبرتو آک آبال)
در ذیل گزارشی تصویری از برنامه های پاکسازی صورت گرفته توسط گروه ” رفتگران طبیعت بهبهان ” را به اطلاع شما عزیزان می رسانیم :
