به بهانه هفته تعاون // نقش تعاون در اقتصاد بهبهان

یکی ازموضوعاتی که به برکت انقلاب اسلامی ایران توانست درنظام اقتصادی خوب بدرخشد و نقش خود را ایفأ کند بحث وجود تعاونی هابود اگر چه این موضوع درپیچ و خم اداری به فراموشی سپرده شد تا جایی که اکثریت مردم نه تنها شناخت درستی از تعاون و قوانین آن ندارندبلکه چندان از ساختاراداره واستقرار آن وتحولات دولت قبل در ادغام اداره تعاون وکار و امور اجتماعی آن هم بی خبرند هر چند این مقاله درپی کالبد شکافی این موضوع نیست زیرا نه دردی را شفأ می بخشد و نه گره ای از مشکلات را بازمی کند ولی می توان گفت شاید علت این گمنامی عدم حمایت هایت دولتی ها از تعاون و یا بعضأ بی ارتباط بودن نقش تعاون در زندگی روزمره افراد جامعه می باشد مگر اینکه افرادی که سروکارشان به خود تعاون بیفتد و یا درصدد سرمایه گذاری باشند و لاغیر.

بدون شک اندیشه تعاون از دیر باز در نزد انسانها و ملل مختلف به طرق و روش های مختلفی نمایان بوده است و توانسته سیر و مراحل تکاملی خود را از سنتی به مدرنیزه و صنعتی را طی کندکه امروزه ودر قرن بیستم بصورت اتحادیه بین المللی تعاونی ها یا I.C.A بوجود آمده است درایران اسلامی و بویژه درمناطق روستایی سعی براین بود که عمده فعالیت های روزمره زندگی خود را بصورت تعاونی انجام دهند از توزیع آب به مزارع کشاورزی بصورت جام و پیاله تا کاشت و داشت و برداشت محصولات و حتی در بعضی از مناطق در زمینه های دامپروری و در جمع آوری شیر که شیرواره می گویند وجود داشت و هنوز هم در روستاها که مهد پرورش و تربیت انسانهای پاک و منبع اصیل ذخایر فرهنگی ملت و بازوان همیشه فعال پیکره اجتماع هستند همگی در انجام بعضی از فعالیت ها بصورت تعاون و حس نوع دوستی و کمک به یکدیگر مشارکت دارند تا جایی که ایات قران بر تعاون تاکید کرده است و می فرماید تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم والعدون و احادیث از ائمه هم گواهی این جایگاست که امام صادق می فرماید والیعن بعضکم بعضا یعنی برشما باد که پشتیبان یکدیگر باشید.

اما امروزه بحث تعاون فراتر از تصورات جامعه است بویژه از قرن ۱۵م تا اواسط قرن ۱۸م که به دوره رنسانس تعبیرگرفته است و کشورها بدنبال گام های صنعتی شدن هستند و با انواع مشکلات درگیرند. نظام سرمایه داری در غرب تلاش می کند تا چالش اعتصابات و تظاهرات کارگری وخواسته های کارگران را با شریک کردن آنها در سهام فرو بنشاند لیکن ضرورت تعاون بیشتر از این احساس میشود و بی دلیل نیست که تراکت های انتخاباتی شهروندان نامزدهای دوره های انتخاباتی شوراهای شهر و روستاها در سراسرکشور اعم از منتخبین یا بازماندگان به عرصه خدمت گذاری سعی در مطرح کردن بحث تعاون و سپردن کارها بدست مردم بعنوان شاخص طرح ها و برنامه های خود را اعلام می نمودند.

از اینرو ظهور انقلاب اسلامی توانست بعنوان یک پدیده جدید در نظام حکومت داری حرف تازه ای بزند و کالبد مرده قوانین اقتصادی سایر نظام ها را زنده کند زیرا با تصویب قانون اساسی در سال ۱۳۵۸ توسط اسلام شناسان حوزه و دانشگاه و تصویب اصول پایدار مشارکت مردم دراقتصاد تلاش نمود که مردم را بار دیگر به تعاون سوق داده و آنان را دخیل نماید لذا در اصل سوم قانون اساسی کشورمان یکی از راهبردهای شایسته درتحقق اهداف انقلاب اسلامی راتعاون ذکر می نماید و بیان می کند که توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم از وظایف دولت خدمتگذار است و رقابت آزاد که بصورت مسابقه افراد جهت رسیدن به رفاه و ثروت بدون در نظر گرفتن حد و حدود شرعی را خطرناک و مذموم وآن را برای جامعه یک فاجعه میداند که متأسفانه درحال حاضر گریبانگیر نظام سرمایه داری شده و باعث از بین رفتن عدالت ومساوات دربین جامعه و فقیرشدن فقرا و غنی شدن اغنیأ گردیده که اگر مسئولین و برنامه ریزان اقتصادی مواظبت نکنند.

و از نشاط فعالیت های تعاون در جامعه غفلت کنند چه بسا نسیم این تند باد هم به اشکال گوناگون دامنگیر جامعه اسلامی می شود که بی شک شکاف طبقانی و گرایش بسوی تولیدات کاذب و حذف اخلاقیات شغلی و عدم تأمین نیازهای اولیه نیازمندان از مهمترین پیامد های آن می باشد که می تواند منجر به تشکیل کارتل های اقتصادی و دست نامرئی ادم اسمیت شود که به تعبیر لویی بلان متفکر برنامه ریزی تعاون که بیان نمود: رقابت قاتل رفاقت می شود.

آنچه درقانون اساسی ما نمایان می باشد این اقدام ارزشمند است که در کنار اقتصاد دولتی و خصوصی سخن از اقتصاد تعاونی می کندکه در اصل ۴۳ اهم رویکردهای اقتصادی و دیدگاهها و انتظارات از اقتصاد ایران و دراصل ۴۴ به صراحت سخن ازاقتصاد دولتی،خصوصی،و تعاونی اذعان داردکه بخش های دولتی شامل صنایع مادر و سنگین مثل هواپیمایی و بازرگانی خارجی، بیمه و رادیو تلویزیون و سیستم بانکداری می باشد و بخش خصوصی بدلیل داشتن سرمایه کافی و مدیران و مشاوران مجرب می تواند در زمینه های توزیع و تولید و خدمات و صنعت و تجارت و اصولأ صادرات و واردات پشتیبان خوبی باشدچون هم سرمایه فراوان دارد و هم از پشتیبانی دولت برخورداراست و در پناه دولت می باشد تا از سرمایه خود حفاظت کند.

اما انچه مورد توجه نگارنده می باشد آن هست که چرا بخش تعاون که در کشورهای درحال توسعه دارای ارزش و جایگاه می باشد ولی درکشور ما علیرغم تاکید آیات و روایات و حتی مصوبات قانونی همچنان غریب و گمنام است و در شهر دارالمومنین بهبهان چونان بسیاری از اقدامات دولت در روند و بستر سازی توسعه بی نام و نشان است و میل و رغبت مردم به راه اندازی تعاونی کم رنگ و غیر قابل قبول می باشد و این درحالی است که با توجه به فلسفه تعاونی احتمالات ضرر و زیان درتعاونی ها کم رنگ و ورشکستگی در آن ضعیف است.

بویژه اینکه سیاست های ابلاغی رهبر فرزانه انقلاب که درسال ۱۳۸۲که پس ازتصویب توسط مجمع به رهبر معظم انقلاب تقدیم و معظم له در سال ۱۳۸۴ به روسای۳ قوه ابلاغ نمودند که می تواند پشتیبان خوب و پایداری برای تعاونی ها باشدکه این سیاست ها برگرفته از اصول ۴۳ و ۴۴ قانون اساسی بود که زمینه مشارکت مردم را فراهم و از بزرگ شدن اقتصاد دولتی جلوگیری می کند که لازمه اش تقویت بنگاههای زود بازده و جمع آوری سرمایه های اندک مردم بود و مقرر گردیدکه دربرنامه چهارم سالانه ۲۰% از فعالیت های اقتصادی دولت کاهش و به بخش تعاونی ها واگذارگردد هر چند بدلایل امنیتی و موقعیت کشور بعضی از فعالیت ها مثل هواپیمایی و مخابراتی و صنایع نظامی و دستگاههای حراستی استثنأ گردیدولی باز حدود ۴۲۰۰۰۰۰۰ میلیون نفر را تحت پوشش سهام عدالت قرارگرفت و سهم تعاونی ها ۷% تعیین گردیدهمچنین بر اساس برنامه پنجم مقرر گردید تا اخر برنامه این سهم به ۲۵% افزایش یابدکه در واقع ایجاد نهضت کار و تولیدات یا همان سال تولید ملی باشدکه اصولا این مسیر بیشتر در جهت مسکن مهر سوق داده شد تا ایجاد شغل و درآمد که منجر به افزایش قیمت ها و تورم نظام گسیخته دربازار اقتصاد شد.

سوال این است که براستی نقش تعاونی و کارکرد آن در شهربهبهان چقدراست؟ و چه تعداد تعاونی ها وجود دارد؟و میزان کارکرد آنها چقدراست؟ و هر سال چه تعدادی افزایش می یابد و چقدر عضویت دارند؟ و مسئولین محلی چه اقداماتی در زمینه فراهم کردن سازو کارهای راه اندازی تعاون انجام نموده و یک تعاونی چقدر می تواند از خدمات آب و برق و دریافت تسهیلات دولتی برخوردار باشد که اگر این امورات بصورت گزارش و مصاحبه و همچون شهرستانهای دیگر میزبان همایش ها و سمینار های اقتصادی توسط مسئولین و بویژه فرماندار محترم برای شهروندان بیان و تبیین گردد میتواند برای نخستین بار بعد از انقلاب در این شهر جشن تعاونی ها را برگزار نمود و موتور توسعه اقتصادی به حرکت درآید که در نوع خود ابتکاری زیبا و عملی تحسین برانگیز باشد و ناگفته های گفته را بیان نمود.انشالله