معرفی مداحان بهبهان // گفتگو با پیر سه سنگ بهبهان

در ادامه مصاحبه با مداحان بهبهان، وقتی تصمیم گرفتم به سراغ این مداح عزیز بروم شور و شعف خاصی داشتم. شخصی که همه ما بهبهانی ها با نام و صدای گرمش آشناییم و با شیوه ی خاص سه سنگ خوانی اش خاطره ها داریم. مداحی که اشک هایش در لابلای نوحه هایش، هر شنونده ای را به فضای معنوی ایام محرم می برد. پیرمردی مهربان و خوش قلب، که پدر یک شهید والا مقام نیز می باشد و با وجود سن بالا باز هم به عشق اهل بیت دست از تلاش برای مداحی و نوحه سرایی بر نمی دارد. وقتی وارد مغازه اش شدم با اینکه مرا نمیشناخت با خوش رویی همیشگی اش به استقبال من آمد و افتخار داد تا این مصاحبه بسیار خواندنی را انجام دهم:

لطفا بیوگرافی خودتان را بیان بفرمایید ؟

با نام و یاد خدا

اینجانب حاج نذیر رنجبرها متولد سال ۱۳۰۱ در شهرستان بهبهان هستم.

شغل اصلی شما چیست؟

شغل اولم چرم پزی و نمد مالی بوده و بعد از آن بزاز (پارچه فروش) شدم و حدود ۷۰ سال است که مشغول به این شغل می باشم.

از چند سالگی و زیر نظر چه کسی مداحی را آغاز کردید؟

حدودا ۱۱ ساله بودم که در مغازه مرحوم پدرم نشسته بودم،مرحوم کربلایی خلیفه پوربقال و مرحوم محمد صادق رکابی که از اهالی محل گچ پزان ها بودند نزد پدرم آمدند و گفتند اگر اجازه بدهید می خواهیم فرزندت که صدای خوبی دارد را برای مداحی اهل بیت ببریم و آموزش دهیم، بعد از موافقت پدرم من را به نزد مرحوم موسوی بردند و ایشان از من خواستند که شعری برایشان بخوانم و من هم شعر الا یا ایها الساقی از حافظ را برایشان خواندم و ایشان هم بعد از شنیدن صدایم برای اولین بار برای من نوحه سرودند و این نوحه شد اولین نوحه من :

ای شهید خنجر

سر جدا از پیکر

از آن دوران خاطره جالبی دارم که شنیدنش خالی از لطف نیست :

چند سال بعد از این که وارد مداحی شدم (۱۷ یا ۱۸ ساله بودم) یک شب که به محل عقلایی ها رفته بودم فردی که برای خواندن نوحه سه سنگ آمده بود قسمتی از آن را اشتباه خواند و من بلافاصله به ایشان گفتم که این قسمت را اشتباه خواندید، ناراحت شد و من را کتک زد و مردم با دیدن این صحنه ناراحت شدند و گفتند چه شده؟وقتی من دلیلش را گفتم و آن قسمت را صحیح خواندم مردم مرا بوسیدند و گفتند درست می گویی

[نگارنده : حاج نذیر قسمتی از نوحه را خواند و گریه کرد.]

 

آیا سبک سه سنگ در زمان خود میرزاشوقی هم بوده؟ و آیا این سبک مختص بهبهان است؟

نه در زمان میرزا شوقی این سبک نبوده و این اشعار در اصل سه سنگ نبوده و بعد ها توسط اشخاص دیگری تغییر می کند و نوحه سه سنگ می شود.

بله این سبک سینه زنی فقط مختص بهبهان است.

 حاجی خاطره ای از دوران مداحی خود دارید؟

به همراه چندین نفر از اهالی محل به زیارت کربلا رفته بودیم که در آنجا بعد از اینکه دیدیم در هر گوشه از حرم امام حسین(ع) دسته ای مشغول به سینه زنی به سبک خاص خود هستند ما هم تصمیم گرفتیم سه سنگ بزنیم ولی متاسفانه به دلیل کمبود جا این کار میسر نبود که همان موقع آقای یعقوب بهبهانی به طور اتفاقی از کنار ما عبور کردند و وقتی متوجه شدند که مشکل چیست با مسئولین آنجا هماهنگ کردند و ما را به حرم حضرت ابوالفضل(ع) بردند و مرا به داخل ضریح بردند تا نوحه سه سنگ را بخوانم و من هم سرم را از ضریح بیرون آوردم و نوحه خواندم (یادش بخیر،افتخار بزرگی بود که نصیبمان شد)

از قدیمی ها که به رحمت خدا رفته اند، چه کسانی نوحه سه سنگ می خواندند؟

مرحوم امیدوار و مرحوم استاد راه خدا احدی که مداح محل پهلوانان بود و فردی بودند بسیار مومن و با خدا که همیشه در حین مداحی گریه میکرد،من از ایشان درس های فراوانی یاد گرفتم.

یک شب که داشتم برای محل پهلوانان نوحه میخواندم وقتی یک بند خواندم و خبر دار دادم سر پا ایستاده بودم که ایشان لباس مرا کشیدند و گفتند که بعد از خبر دار خود مداح هم باید بنشیند.

آیا شما این سبک را آموزش هم می دهید؟

نه متاسفانه کسی برای آموزش نزد من مراجعه نکرده است،البته  ناگفته نماند که یکی دو سال است که فرزند برادرم ( علی رنجبر ها) سه سنگ می خواند و تا حدودی در این زمینه کمکش می کنم.

اهل کدام محل هستید و برای چه محل هایی سه سنگ می خوانید؟

اهل محل امامزاده شاه میر عالی حسین هستم و در حال حاضر فقط برای این محل نوحه می خوانم ولی تا چند سال پیش بجز این محل برای محل گودچهک و محل پر هم نوحه می خواندم.

غیر از سبک سه سنگ، نوحه ی دیگری هم می خوانید؟

بله در سبک های دیگر هم نوحه می سرایم و هم میخوانم

[توضیح نگارنده : یکی از این نوحه ها را برایم خواند و در حین خواندن نوحه اشک می ریخت.]

” اکبرم قربان دین شد

هدیه دین مبین شد

فاطمه را غم قرین شد

خلق عالم دل غمین شد

… ”

آیا شعر جدیدی برای سه سنگ سروده شده است یا از همان اشعار میرزاشوقی استفاده می شود؟

بله سروده می شود، به عنوان مثال خودم دو تا از اشعار مرحوم عتیق را با ایجاد تغیراتی به نوحه سه سنگ تبدیل کرده ام:

نوحه اول نوحه بسیار زیبای یا وارث حیدر می باشد و نوحه دوم نوحه یا حضرت زینب ( از جاذبه نطق سخنرانی زینب …) می باشد.جناب آقای حاج بشیر تجلی هم چندین نوحه مختص سه سنگ را سروده اند.

(معمولا بقیه دوستان از همان اشعار میرزاشوقی استفاده می کنند ولی من اشعار جدید را بیشتر استفاده می کنم)

 بهترین قسمت شعر سه سنگ کدام است ؟

قسمتی از نوحه یا حضرت زینب می باشد که می گوید :

آن دم که سر سرور آفاق جدا شد

بر نعش حسین با غم و اندوه و نوا شد

چون دید تن بی سر پر خون برادر

فریاد برآورد ز غم با دل مضطر

فرمود که ای کشته بی سر تو حسینی؟

…

[و باز هم هنگام خواندن این نوحه گریه کرد،خدایا این مرد را چگونه آفریدی که با خواندن هر کدام از نوحه هایش گریه می کند و اینچنین عشق حسین و کربلا را دارد؟]

 

 آیا اشعار نوحه های بهبهانی ها مفاهیم عاشورا و درس عاشورا را بخوبی منتقل می کنند و بار معنایی بالایی دارند ؟

بله بار معنایی دارند ولی متاسفانه چند سالی است بعضی از هیئت ها آن سنگینی خاصی که برای عزاداری سالار شهیدان لازم است را ندارند و با انجام کارهای بی معنی و یا با صداهای اضافی این سنگینی را بر هم می زنند. سال گذشته از میان چندین هیئتی که مراسم عزاداریشان را دیدم فقط محل آبادانی ها بود که آن سنگینی خاص را داشت و با مراسم بسیار خوبی که داشتند من را به گریه انداختند.

حرف آخر ؟

در آخر آرزو دارم که این سبک ادامه داشته باشد و از بین نرود و از جوانان می خواهم که به نزد مداحان و اساتید بروند و این سبک و سبک های دیگر بهبهانی را یاد بگیرند.

 

 ” با تشکر از فرصتی که در اختیار وبسایت ارگانیان قرار دادید / التماس دعا “